Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի գիտագործնական կենտրոնի և ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի միջև կնքված համագործակցության պայմանագրի շրջանակներում Բյուրոյի հողագիտական և կենսաբանական փորձաքննությունների բաժնի պետ Ա․Պետրոսյանը և դատաբժշկական փորձաքննությունների բաժնի դատագենետիկական փորձաքննությունների բաժանմունքի փորձագետ Լ.Չփլախյանն ապրիլի 25-ից 29-ը վերապատրաստում են անցել և փորձի փոխանակում իրականացրել Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի գիտագործնական կենտրոնում։ Ա.Պետրոսյանը Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի գիտագործնական կենտրոնի նյութերի և արտադրանքի հետազոտությունների ստորաբաժանման ղեկավար Աննա Խոխի գլխավորությամբ մասնակցել է բուսաբանական, կենդանաբանական, դենդրոխրոնոլոգիական և բույսերի փոշեհատիկի նույնականացման վերաբերյալ հետազոտական աշխատանքներին։ Ա.Պետրոսյանը բելառուս գործընկերների ուղեկցությամբ ապրիլի 28-ին այցելել է նաև Բելառուսի պետական տեխնոլոգիական համալսարան, ծանոթացել համալսարանի անտառային ճարտարագիտության ֆակուլտետի լաբորատորիայի աշխատանքներին, ֆակուլտետի հերբարիումում պահվող տարբեր տեսակի բնափայտի նմուշներին, ինչպես նաև բույսերի գենետիկայի վերաբերյալ հետազոտությունների հնարավորություններին: Բյուրոյի դատագենետիկ փորձագետ Լ․Չփլախյանը վերապատրաստում է անցել ինչպես գիտագործնական կենտրոնի մոլեկուլային-կենսաբանական հետազոտությունների լաբորատորիայում, այնպես էլ դատափորձագիտական կոմիտեի դատաբժշկական կենտրոնական մարմնում, որտեղ ուսումնասիրել է կենսաբանական հետքերից և կենդանական ծագման օբյեկտներից ԴՆԹ-ի անջատման և ԴՆԹ բնութագրերի ստացման ընթացակարգերը, ինչպես նաև մասնակցել ԴՆԹ-ի պոլիմորֆիզմի հետազոտություններին, ծանոթացել վիճակագրական հաշվարկների իրականացման առումով գործընկերների ունեցած փորձին։ Բյուրոյի փորձագետները ծանոթացել են նաև գիտագործնական կենտրոնի լաբորատորիաներում իրականացվող, հետազոտությունների համար կիրառվող մեթոդներին և մեթոդիկաներին, նյութատեխնիկական հագեցվածությանը, արդիական նյութատեխնիկական բազային, հետազոտական հնարավորություններին և զարգացման հեռանկարներին, լավագույն փորձին և ներդրված արդիական տեխնոլոգիաներին, փորձագիտական ընթացակարգերին, իրականացրել փորձի փոխանակում, նախանշել համագործակցության նոր ուղղություններ և ձևաչափեր։ Վերապատրաստման և փորձի փոխանակման արդյունքում գործընկեր կառույցների փորձագետների միջև ձևավորվել են համագործակցության ամուր կապեր, ինչը հնարավորություն կտա ակտիվ փոխգործակցություն ծավալել ոչ միայն գործնական խնդիրների լուծման, այլ նաև համատեղ գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման շրջանակներում՝ ի նպաստ ինչպես փորձագիտական ներուժի զարգացմանը, այնպես էլ գիտամեթոդական բազայի կատարելագործմանը:

Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի հրավերով «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի պատվիրակությունը՝ տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի գլխավորությամբ ապրիլի 26-27-ը Բելառուսի մայրաքաղաք Մինսկում մասնակցել է դատական փորձաքննությունների ոլորտի արդի հիմնախնդիրներին առնչվող միջազգային գիտագործնական 3-րդ համաժողովին։

Բելառուսի դատափորձագիտական պետական կոմիտեի կազմակերպած՝ «Դատական փորձաքննություն․ տեսություն և պրակտիկա ժամանանակակից պայմաններում» խորագիրը կրող միջազգային համաժողովին մասնակցում էին փորձագիտական և գիտական հաստատությունների ղեկավարներ, դատափորձագիտական ոլորտի առաջատար մասնագետներ Հայաստանից, Ռուսաստանից, Բելառուսից, Վիետնամից, Չինաստանից, Հնդկաստանից, Ղազախստանից, Ղրղզստանից և Ուզբեկստանից և այլ երկրներից։

Համաժողովին բացման խոսքով է հանդես եկել և ներկաներին ողջունել Բելառուսի դատափորձագիտական պետական կոմիտեի նախագահ Ալեքսեյ Վոլկովը։ Վերջինս անդրադարձել է դատական փորձաքննություների նոր մարտահրավերներին, գլոբալիզացիայի համատեքստում ի հայտ եկող հանցավորության նոր տեսակներին, ուղիներին և միջոցներին, դրանց արդյունավետ դիմակայման անհրաժեշտությանը՝ ընդգծելով այդ առումով դատափորձագիտական գործունեության դերն ու նշանակությունը, միջազգային գործընկերների հետ ջանքերի համատեղման, գիտական ներուժի, փորձի փոխանակման, ինչպես նաև շարունակական շփումների կարևորությունը։ Երկօրյա համաժողովի ընթացքում տարբեր երկրներից ժամանած փորձագետները միմյանց հետ կիսվել են իրենց լավագույն փորձով և գործնականում ի հայտ եկող խնդիրներով։ Միջոցառման ընթացքում, ի թիվս այլ երկրների պատվիրակների, զեկույցով է հանդես եկել նաև ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի հողագիտական և կենսաբանական փորձաքննությունների բաժի պետ Աննա Պետրոսյանը։ Համաժողովի մասնակիցները արդյունավետ քննարկումներ են ծավալել ինչպես ոլորտի հիմնախնդիրների, այնպես էլ աշխարհաքաղաքական լարվածության՝ այդ թվում անվտանգային նոր մարտահրավերների ու սպառնալիքների դիմակայմանն ուղղված դատափորձագիտական խնդիրների շուրջ։ Համաժողովի ավարտին Բյուրոյի պատվիրակությունը ներկա է գտնվել դատական փորձաքննությունների պետական կոմիտեի կազմակերպած՝ դատական փորձագետի օրվան նվիրված տոնական միջոցառմանը։ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրոն» կարևորում է մասնակցությունը նմանօրինակ համաժողովներին՝ համագործակցության շրջանակներն ընդլայնելու, դատափորձագիտական հնարավորություններն ու արդի լավագույն փորձը փոխանակելու և գիտագործնական հարթությունում համագործակցության նոր ուղիներ նախանշելու նպատակով։

ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի և Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի միջև կնքված համագործակցության պայմանագրի շրջանակներում «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի պատվիրակությունը՝ տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի գլխավորությամբ ապրիլի 24-29-ը աշխատանքային այցով Բելառուսի Հանրապետությունում էր՝ միջազգային գիտագործնական գիտաժողովին մասնակցելու, միջազգային կապերի ամրապնդման և փորձի փոխանակման նպատակով։ Այցի առաջին օրերին հանդիպումներ են տեղի ունեցել «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի և գիտագործնական կենտրոնի ղեկավար Վադիմ Պոզնյակի, ինչպես նաև կենտրոնի ղեկավար կազմի միջև։

Ի թիվս երկուստեք հետաքրքրություն ներկայացնող մի շարք օրակարգային հարցերի, քննարկվել և պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել ոլորտի զարգացման ապահոմանը նպատակաուղղված մի շարք ուղղություններով համատեղ աշխատանքների, փորձի փոխանակման և մասնագետների վերապատրաստման ծրագրերի իրականացման ուղղությամբ:

Աշխատանքային այցի շրջանակներում՝ ապրիլի 28-ին հանդիպումներ են տեղի ունեցել Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի ղեկավար կազմի հետ։ Քննարկվել են մի շարք ուղղություններով փոխգործակցության խորացման գիտամեթոդական ապահովման և ոլորտի կայուն զարգացմանն ուղղված համատեղ աշխատանքների իրականացման հեռանկարներն ու արդիական ուղղությունները։ Բյուրոյի տնօրեն Արգամ Հովսեփյանն այցելություններ է ունեցել Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի գիտագործնական կենտրոն և աշխատանքային քննարկումներ ունեցել փորձագիտական մի շարք ստորաբաժանումների ղեկավար կազմի և առաջատար մասնագետների հետ, տեղում ծանոթացել կենտրոնի ընթացիկ աշխատանքներին և նոր ձեռբերումներին։

Ապրիլի 29-ին Բյուրոյի պատվիրակության համար ընդունելություն է կազմակերպվել դատափորձագիտական կոմիտեի դատաբժշկական փորձաքննությունների կենտրոնական մարմնում՝ կոմիտեի նախագահի տեղեկալ Յուրի Օվսիյուկի, դատաբժշկական փորձաքննությունների վարչության պետի և գիտագործնական կենտրոնի ղեկավարի մասնակցությամբ։

Հանդիպման շրջանակում կոմիտեի նախագահի տեղեկալ Յուրի Օվսիյուկը և Բյուրոյի տնօրեն Արգամ Հովսեփյանը քննարկել են դատաբժշկական, այդ թվում՝ դատագենետիկական փորձաքննությունների ոլորտում համագործակցության զարգացման, ոլորտի հիմնախնդիրների վերաբերյալ համատեղ գիտագործնական աշխատանքներին՝ մասնավորապես ժամանակակից մեթոդների մշակմանը և կիրառմանը, տվյալների փոխանակմանը, համատեղ դասընթացների անցկացմանը, ինչպես նաև մասնագետների վերապատրաստմանն առնչվող հարցեր։

Բելառուսի դատափորձագիտական կոմիտեի կազմավորման 10-ամյակի առթիվ Արգամ Հովսեփյանը հուշանվերներ է հանձնել Վադիմ Պոզնյակին և Յուրի Օվսիյուկին՝ ընդգծելով երկու երկրների դատափորձագիտական կառույցների միջև սերտ համագործակցության և փոխգործակցության զարգացման կարևորությունը։

Նշենք, որ  ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ը 2019-ից ակտիվ համագործակցում է Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի և վերջինիս գիտագործնական կենտրոնի հետ։ Երկու երկրների դատափորձագիտական կառույցների միջև գործընկերային հարաբերությունները շարունակում են  առավել ընդլայնվել և խորանալ` ընդգրկելով համագործակցության նորանոր ուղղություններ և ձևաչափեր։ 

ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ում ապրիլի 27-ին տեղի ունեցավ գիտագործնական սեմինար-քննարկում՝ «Փորձագետի կարգավիճակը ՀՀ քրեական դատավարության նոր օրենսդրությունում» խորագրով։ Սեմինարն անցկացրեց Բյուրոյի քրեաբանության կիրառական հիմնախնդիրների գիտահետազոտական կենտրոնի գիտական խորհրդատու, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Արմեն Ղուկասյանը: Վերջինս Բյուրոյի փորձագետներին ներկայացրեց նախորդ տարի ուժի մեջ մտած ՀՀ քրեական դատավարության նոր օրենսգրքով նախատեսված՝ դատափորձագիտական ոլորտին՝ մասնավորապես փորձագետի իրավունքներին և պարտականություններին, փորձագետի եզրակացությանը, փորձագետի կարծիքի հետազոտմանը, փորձաքննության կատարման կապակցությամբ շահագրգիռ անձի իրավունքներին առնչվող փոփոխությունները, անդրադարձավ դրանց հնարավոր ազդեցությանը քրեական վարույթի ընթացքում դատական փորձաքննություն իրականացնելու գործընթացի վրա: Սեմինարի մասնակիցների միջև ծավալվեցին ակտիվ և արդյունավետ քննարկումներ:

Հիշեցնենք, որ նախորդ տարի էլ Արմեն Ղուկասյանը Բյուրոյի մասնագետների համար սեմինար էր անցկացրել ՀՀ քրեական նոր օրենսդրության պայմաններում փորձագետի քրեաիրավական պաշտպանության և պատասխանատվության թեմայով։

Փորձաքննությունների ազգային բյուրոյում նմանօրինակ սեմինարների անցկացումը նպատակ ունի ապահովել փորձաքննությունների կատարման մասնագիտական ներուժի, փորձագիտական հմտությունների, հետազոտական և վերլուծական կարողությունների զարգացումը՝ ձևավորելով խնդիրների վեր հանման և արդյունավետ լուծումների ուղիների մշակման մասնագիտական մոտեցումներ:

Աշխատանքային այցով Բելառուսում գտնվող ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Արգամ Հովսեփյանը ապրիլի 24-ին Մինսկում մասնակցել է Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառմանը։ Արգամ Հովսեփյանը Բելառուսում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ռազմիկ Խումարյանի, Բելառուսի հայ համայնքի ներկայացուցիչների և միջոցառմանը հրավիրված այլ հյուրերի հետ հարգանքի տուրք է մատուցել Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակին, ծաղիկներ խոնարհել Մինսկի զինվորական գերեզմանոցի տարածքում գտնվող մեծ բարեպաշտ իշխան Ալեքսանդր Նեվսկու եկեղեցուն կից կանգնեցված հայկական խաչքարի մոտ։

Միջոցառման ընթացքում Բելառուսի Հանրապետությունում Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Ռազմիկ Խումարյանը երախտագիտություն է հայտնել օրենսդրական մակարդակում Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած պետություններին՝ միաժամանակ կարևորելով միջազգային հանրության կողմից ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության դատապարտումը, այլև գործուն միջոցների կիրառումը նման հանցանքների կրկնությունն ապագայում կանխարգելելու համար։

Հիշեցնենք, որ նախորդ տարվա հունիսին «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի պատվիրակությունը՝ տնօրեն Ա.Հովսեփյանի գլխավորությամբ Մինսկում մասնակցել էր «Պատմական հիշողություն. միասնությամբ ձեռք բերված մեծ հաղթանակ» խորագիրը կրող միջազգային խորհրդարանական համաժողովին, որի շրջանակներում Ա. Հովսեփյանը ներկայացրել էր զեկույց՝ «Հայոց ցեղասպանությունը Օսմանյան կայսրությունում՝ որպես հանցագործություն առանց վաղեմության ժամկետի: Հայ բնակչության զանգվածային բնաջնջման և բռնի տեղահանման հանգեցրած գործողությունների համակարգային նկարագիրը» թեմայով: Չնայած զեկույցը համաժողովի օրակարգից հանելու թուրք-ադրբեջանական ջանքերին, Ա․ Հովսեփյանը Բելառուսի, Իսրայելի, Ռուսաստանի, Ղազախստանի և այլ երկրների պետական գերատեսչությունների և գիտական կազմակերպությունների պատվիրակներին, պատգամավորներին, դեսպաններին և ներկա այլ պաշտոնատար անձանց ներկայացրել էր 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանության, դրա անպատժելիության հետևանքները՝ առանձնակի ընդգծելով մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների դատապարտմանն ու պատասխանատվության ենթարկելուն ուղղված գործողությունների ձեռնարկման հարցում քաղաքակիրթ աշխարհի միասնական և հասցեական քայլերի իրականացման, ինչպես նաև միջազգային մեխանիզմների լիարժեք գործարկման կարևորությունը՝ որպես պատմական արդարության վերականգնման, անմեղ զոհերի հիշատակի ոգեկոչման և հետագա ցեղասպանությունների կանխարգելման կարևոր մեխանիզմ։

Միջոցառման շրջանակներում մի շարք լրատվամիջոցների մասնակցությամբ ճեպազրույցի ընթացքում էլ Ա․ Հովսեփյանն ընդգծել էր՝ անպատժելիության թելերով Հայոց ցեղասպանության փոխկապակցվածությունը մարդկությանը հայտնի հետագա այլ ժողովուրդների ցեղասպանությունների հետ՝ ի ցույց դնելով կանխարգելման միջազգային մեխանիզմների ոչ լիարժեք ձեռնարկման անդառնալի հետևանքները

ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի և Եվրասիա միջազգային համալսարանի միջև կնքված համագործակցության հուշագրի շրջանակներում Բյուրոյի պայթյունատեխնիկական և հրդեհատեխնիկական փորձաքննությունների բաժնի կրիմինալիստ փորձագետ Վարդգես Ֆրանգյանն օրերս վարպետության դաս անցկացրեց Եվրասիա միջազգային համալսարանում կազմակերպված «Բուհի առաջարկ, աշխատաշուկայի պահանջարկ» խորագիրը կրող միջոցառմանը։

«Դեպքի վայրի հետազոտության ճիշտ կազմակերպման կարևորությունը հանցագործությունների բացահայտման համար» թեմայով դասախոսության ընթացքում Ֆրանգյանն ապագա մասնագետներին պարզաբանեց փորձագետի գործառույթներն ու իրավասությունները, դեպքի վայրի հետազոտության, պահպանության, ինչպես նաև դեպքի վայրից նմուշառում կատարելու կարգը, առանձնահատկությունները, ներկայացրեց դեպքի վայրի զննություն կատարելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձանց շրջանակը, և այլ իրավական ընթացակարգեր։ Խոսելով դեպքի վայրի զննության ընթացքում առավել հաճախ ի հայտ եկող խնդիրների մասին, փորձագետն ընդգծեց դեպքի վայրի պատշաճ և լիարժեք հետազոտության անհրաժեշտությունը, հետազոտությունների մեթոդների կիրառման առանձնահատկություններն ու այլ մասնագիտական նրբություններ։

ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ը հավատարիմ մնալով իր որդեգրած սկզբունքներին՝ նպատակաուղղված է ակտիվ փոխգործակցություն ծավալել բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների հետ՝ բուհական և հետբուհական կրթության որակյալ իրականացման և բարձր մասնագիտական գիտելիքներով և գործնական հմտություններով օժտված մասնագետների պատրատման գործում իր նպաստն ունենալու համար:

ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի ներկայացուցիչները՝ տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի գլխավորությամբ, ապրիլի 14-ին մասնակցել են Բյուրոյի և արտերկրի գործընկեր կառույցների հետ համատեղ կազմակերպված հերթական միջազգային գիտագործնական գիտաժողովին։ «Դեպքի վայրի որակյալ զննությունը կարևոր գործոն՝ հետագա դատական փորձաքննությունների համար» թեմայով տեսակոնֆերանսին մասնակցում էին դատափորձագիտական բնագավառի հեղինակավոր գիտնականներ և մասնագետներ Հայաստանից, Ռումինիայից, Մոլդովայից, Լեհաստանից, Ուկրաինայից։ Գիտաժողովին ողջույնի խոսքով հանդես եկավ Փորձաքննությունների ազգային բյուրոյի տնօրեն, բժշկական գիտությունների թեկնածու Արգամ Հովսեփյանը։ Կառույցի ղեկավարը նախ շնորհավորեց միջոցառման նախաձեռնող Մոլդովայի դատափորձագիտական համայնքին՝ իրենց երկրում նշվող դատական փորձագետի մասնագիտական տոնի առթիվ՝ մաղթելով նորանոր ձեռքբերումներ և մասնագիտական նվաճումներ։ Ա․ Հովսեփյանն ընդգծեց ավանդական դարձած համատեղ գիտաժողովների կազմակերպմամբ արտերկրի դատափորձագիտական կառույցների հետ սերտ կապերի հաստատման ու զարգացման կարևորությունը՝ դատական փորձաքննությունների ոլորտում առաջ եկող գործնական խնդիրների արդյունավետ լուծման և գիտամեթոդական ապահովման համատեքստում: «Փորձաքննությունների ազգային բյուրոյի ղեկավարությունը բարձր է գնահատում մեր կազմակերպությունների միջև ձևավորված ակտիվ համագործակցությունը։ Փոխգործակցության առկա ձևաչափը թույլ է տալիս ամրապնդել դատափորձագիտական և քրեագիտական տեսական և գործնական գիտելիքները, քննարկել բազմաթիվ արդիական հարցեր և խնդիրներ, առաջարկել դրանց լուծման արդյունավետ ուղիներ։ Անշուշտ, հարգանքի է արժանի աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային բարդ իրադրության պայմաններում նման ընդգրկուն գիտագործնական միջոցառումների նախաձեռնումը, ինչը վկայում է մեր կառույցների աշխատակիցների նվիրվածության և բարձր պրոֆեսիոնալիզմի մասին»,-իր ելույթում նշեց Ա․ Հովսեփյանը։ Վերջինս, միաժամանակ երախտագիտություն հայտնեց Մոլդովայի դատափորձագիտական կենտրոնի ղեկավարությանն ու աշխատակազմին Հայաստանում Բյուրոյի կողմից հրատարակվող «Դատական փորձաքննության և քրեագիտության հայկական հանդես» գիտական պարբերականի խմբագրական խորհրդի հետ ակտիվ համագործակցության համար։ Դատական փորձագետների միջազգային համաժողովին զեկույցով հանդես եկավ նաև «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի պայթյունատեխնիկական և հրդեհատեխնիկական փորձաքննությունների բաժնի փորձագետ Վարդգես Ֆրանգյանը՝ ներկայացնելով հրդեհի վայրի զննության մարտավարական առանձնահատկությունները։ Խոսելով փորձաքննության բարդ տեսակներից մեկը համարվող հրդեհատեխնիկական փորձաքննությունների անցկացման ընթացքում առավել հաճախ ի հայտ եկող խնդիրների մասին, փորձագետն ընդգծեց հրդեհի վայրի պատշաճ և լիարժեք հետազոտության անհրաժեշտությունը, հետազոտությունների մեթոդների կիրառման առանձնահատկություններն ու այլ մասնագիտական նրբություններ։ Փորձաքննությունների ազգային բյուրոն կարևորում է նմանօրինակ միջոցառումների կազմակերպումն ու ակտիվ մասնակցությունը, որը նպաստում է միջազգային համագործակցության շրջանակների ընդլայնմանը, մեր երկրում դատափորձագիտական հնարավորությունների արդիականացմանն ու ոլորտի կայուն զարգացման ապահովմանը։

Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետի ուսանողները դասախոսական կազմի ուղեկցությամբ «Կրիմինալիստիկա» առարկայի ուսուցման շրջանակներում մասնագիտական ճանաչողական այց կատարեցին ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ։ Ապագա իրավագետներին ընդունեց նաև Բյուրոյի տնօրեն Ա. Հովսեփյանը։ Հանդիպման ընթացքում ուսանողներին ներկայացվեց դատափորձագիտական գործունեության դերը հասարակական հարաբերությունների տարբեր ոլորտներում, վերջինիս նշանակությունը հատկապես քրեական, քաղաքացիական և վարչական դատավարությունների շրջանակներում արժեքավոր ապացույցների ձեռքբերման և արդարադատության իրականացման գործընթացներում։

Կազմակերպվեց նաև շրջայց, որի ընթացքում ապագա իրավագետները ծանոթացան փորձագիտական մի շարք ստորաբաժանումների հետազոտական հնարավորություններին և հիմնական գործառույթներին, նյութատեխնիկական հագեցվածությանը, հատկապես նորարարական մոտեցումներին, գիտամեթոդական ապահովմանն ու փորձագիտական լաբորատոր հետազոտությունների կիրառական տեսական և գործնական ասպեկտներին:

Բուհերի հետ համագործակցության շրջանակներում նման այցերը կրում են շարունակական բնույթ, քանի որ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ը մշտապես կարևորում է բուհական և հետբուհական կրթության որակյալ իրականացման և բարձր մասնագիտական գիտելիքներով և գործնական հմտություններով օժտված մասնագետների պատրաստման գործընթացում արդյունավետ փոխգործակցության իրականացումը՝ պատրաստակամ լինելով աջակցել դատական փորձաքննությունների ոլորտով հետաքրքրված բուհերի ուսանողների որակյալ կրթության իրականացմանը։

ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ում անցնող շաբաթը հագեցած էր դատական փորձաքննությունների ոլորտի արդիական հիմնախնդիրներին առնչվող միջազգային գիտագործնական համաժողովներով։

Փորձաքննությունների ազգային բյուրոյի ներկայացուցիչները՝ տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի գլխավորությամբ,ապրիլի 7-ին մասնակցել են Կուտաֆինի անվան Մոսկվայի պետական իրավաբանական ակադեմիայի և ՌԴ Կառավարությանն առընթեր օրենսդրության և համեմատական իրավագիտության ինստիտուտի կազմակերպած «Դատական փորձաքննությունները թվային տեխնոլոգիաների համատեքստում» խորագրով միջազգային համաժողովին։

Գիտաժողովի մասնակիցները տեսակապի միջոցով մտքեր են փոխանակել դատափորձագիտական ոլորտի արդիական հարցերի, թվային տեխնոլոգիաների կիրառմամբ իրականացվող հետազոտությունների, փորձագիտական գործունեության զարգացման հեռանկարների և այլ հարցերի շուրջ: Համաժողովի ընթացքում ներկայացվել է հունվարին կայացած «Դատական փորձաքննության տեսությունը և պրակտիկան ժամանակակից պայմաններում» խորագրով 9-րդ միջազգային գիտագործնական գիտաժողովի շրջանակներում հրատարակված հոդվածների ժողովածուն, որում ներառված է «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի՝ «Կատարված ռազմական հանցագործությունների փաստերի ապացուցման գործընթացում հատուկ գիտելիքների և հմտությունների կիրառման առանձնահատկությունները» թեմայով հոդվածը։

Ապրիլի 13-ին էլ Բյուրոյի անձնակազմը տնօրենի՝ գիտության գծով տեղակալ, քիմիական գիտությունների թեկնածու Պատվական Ոսկանյանի գլխավորությամբ մասնակցել է Ռուսաստանի արդարադատության պետական համալսարանի դատական փորձաքննությունների և քրեագիտության ամբիոնի կազմակերպած «Դատական փորձաքննության տեսական և գործնական վիճելի հարցերը» խորագրով 5-րդ գիտագործնական միջազգային համաժողովին, որը նվիրված էր հետքաբանական փորձաքննությունների ոլորտի ականավոր ռուս գիտնական, պրոֆեսոր Գրանովսկիի 100 ամյակին։

Գիտաժողովին մասնակցում էին փորձագիտական և գիտական հաստատությունների շուրջ 60 ականավոր գիտնականներ, դատափորձագիտական գործունեության տեսական և իրավական կարգավորումների բնագավառի առաջատար մասնագետներ Հայաստանից, Ռուսաստանից, Ղազախստանից, Բելառուսից և այլ երկրներից:

Բանախոսներն անդրադարձել են դատական փորձաքննությունների մի շարք ոլորտների կարևոր հիմնահարցերի, այդ թվում՝ համակարգչային գործիքների և համակարգերի քրեագիտական հետազոտության օբյեկտներին, նախաքննության և դատաքննության գիտատեխնիակական աջակցությանը, փորձաքննություն նշանակելու մասին որոշման առանձին հարցերին, լրացուցիչ տեխնոլոգիաների կիրառմամբ հրազենի մասերի ձգաբանական հետազոտության հնարավորություններին և այլն:

Գիտաժողովին Փորձաքննությունների ազգային բյուրոյի հոգեբանական փորձաքննությունների բաժնի պետ, հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր Ռուբեն Աղզումցյանը հանդես եկավ «դատահոգեբանական փորձաքննությունների արդյունավետության բարձրացման ուղիները» թեմայով զեկույցով՝ ներկայացնելով մեր երկրում իրականացվող հոգեբանական փորձաքննությունների առանձնահատկությունները, առկա հիմնախնդիրներն ու դրանց լուծման արդյունավետ ուղիները: Զեկույցներով հանդես եկան նաև «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի հոգեբան-փորձագետներ Մանուկ Համբարձումյանը և Գայանե Շահվերդյանը:

Փորձաքննությունների ազգային բյուրոն կարևորում է միջազգային համագործակցության շրջանակների ամրապնդման և ընդլայնման գործընթացների շարունակական ապահովումը՝ ի նպաստ մեր երկրի դատափորձագիտական հնարավորությունների արդիականացմանը, գիտագործնական ներուժի կատարելագործմանն ու փորձագիտական հավաստի արդյունքների ապահովմանը։

ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ը ձեռք է բերել նոր՝ «Regula 4307» մոդելի տեսապատկերային համեմատական սարքավորումային համալիր` վերջին սերնդի ծրագրային ապահովումներով։ Այն նախատեսված է ցանկացած տեսակի փաստաթղթերի և այլ օբյեկտների հետազոտությունների համար։ Սարքավորումային համալիրի միջոցով հնարավոր է առավել արդյունավետ իրականացնել փաստաթղթաբանական փորձաքննություններ, այդ թվում՝ հետազոտելի օբյեկտները միաժամանակ համեմատել ստանդարտ թողարկման նմուշների հետ։

«Regula 4307»-ն ունի ինֆրակարմիր և ուլտրամանուշակագույն սպեկտրային տիրույթների, լույսի աղբյուրների պատկերային զտիչներ, որոնց միջոցով հնարավոր է հայտնաբերել թաքնված պատկերները (IPI), կարդալ շտրիխ կոդերը և կատարել այլ անհրաժեշտ գործողություններ։

Սարքավորման համալիրի միջոցով հնարավոր է իրականացնել նաև 3D մոդելավորում, ավտոմատ եղանակով կնիքների, դրոշմների համեմատական հետազոտություններ և նույնականացում։ Սարքավորումը համալրված է նաև աշխարհի ավելի քան 214 երկրներում թողարկված անձնագրերի, վարորդական վկայականների, արժույթների, մետաղադրամների, ինչպես նաև վիզաների, կացության քարտերի և այլ փաստաթղթերի տեղեկատվական բազայով: Սարքավորումային համալիրի կիրառման արդյունքում կտեղայնացվեն հետազոտությունների նոր մեթոդներ և մեթոդիկաներ` էականորեն բարձրացնելով հետազոտությունների կատարման արդյունավետությունը, կրճատելով փորձաքննությունների իրականացման ժամկետները, ապահովելով գիտականորեն հիմնավորված և հավաստի արդյունքներ։

Նշենք, որ Փորձաքննությունների բյուրոյի կողմից շարունակաբար իրականացվում են ժամանակակից գիտական պատկերացումներին համապատասխան նոր մեթոդների և մեթոդիկաների մշակման տեղայնացման և ներդրման աշխատանքներ, այդ թվում՝ միջազգային գործընկերների հետ համատեղ` ի նպաստ մեր երկրում դատափորձագիտական ոլորտի կարողությունների արդիականացմանն ու շարունակական զարգացման ապահովմանը:

Հանրային հեռուստաընկերությունն անդրադարձել է ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տեսաձայնագրային, ֆոտոտեխնիկական և դիմանկարային փորձաքննությունների բաժնում վերջերս ներդրված նորարարական ծրագրային ապահովման համակարգին։

Դատական փորձաքննությունների ոլորտում կիրառվող ժամանակակից տվյալ հետազոտական համակարգը եզակի հնարավորություն է ընձեռում առավել սեղմ ժամկետներում իրականացնել տվյալ տեսակի փորձաքննություններ և ապահովել արժեքավոր ապացույցների ձեռքբերմանն ուղղված անհրաժեշտ հետազոտությունների և վերլուծությունների կատարման արդյունավետությունն ու գիտականորեն հիմնավորված և հավաստի արդյունքների ստացումը։

Փորձաքննությունների ազգային բյուրոն պարբերաբար համալրվում է նոր՝ առաջադեմ սարքավորումներով և բարձր տեխնոլոգիական համակարգերով՝ նպատակ ունենալով որակյալ փորձաքննությունների իրականացման միջոցով օժանդակել մեր երկրում հանցավորության դեմ պայքարի և հանցագործությունների բացահայտման գործընթացների արդյունավետ իրականացմանը, ըստ այդմ նպաստելով դատաիրավական համակարգի գործունեության արդյունավետության բարձրացմանն ու օրենքի գերակայության ապահովմանը։

Տեսանյութը դիտեք՝ այստեղ։

https://www.1lurer.am

Ապրիլի 5–ին ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի և Շվեյցարիայի ձեռագրաբանական գիտությունների ինստիտուտի(IHS) տնօրեն Մարի Աննա Նաուերի կողմից ստորագրվեց համագործակցության պայմանագիր՝ դատական փորձաքննությունների ոլորտում առկա կապերի ամրապնդման և փոխշահավետ համագործակցության ծավալման նպատակով։ Կողմերն ընդգծեցին հանցավորության դեմ պայքարի շրջանակներում դատական փորձաքննությունների ժամանակակից մեթոդների և միջոցների ակտիվ կիրառման, ոլորտի զարգացման ապահովմանը նպատակաուղղված համատեղ գիտագործնական աշխատանքների խթանման կարևորությունը՝ շեշտը դնելով հոգեբանաձեռագրաբանական և հոգեբանական փորձաքննությունների ոլորտում բարձր որակավորում ունեցող փորձագետների պատրաստման, համատեղ գիտագործնական կոնֆերանսների, սեմինարների, կլոր սեղան–քննարկումների անցկացման կարևորության վրա։  

Նախանշվեցին «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի և Շվեյցարիայի ձեռագրաբանական գիտությունների ինստիտուտի (IHS) միջև փոխգործակցության շրջանակներում իրականացվելիք աշխատանքների ողջ շրջանակը, այդ թվում՝ հոգեբանաձեռագրաբանական և հոգեբանական փորձաքննությունների մեթոդների և մեթոդիկաների մշակմանն ուղղված համատեղ գիտական հետազոտությունների կատարում, գիտական աշխատանքների արդյունքների հրատարակման օժանդակություն, մշակված մեթոդների և մեթոդիկաների վերաբերյալ կարծիքի տրամադրում, դրանց հաստատման և փորձագիտական պրակտիկայում ներդրման իրականացում, արհեստական բանականության հնարավորությունների կիրառմամբ ախտորոշիչ նոր մեթոդների մշակում և գիտամեթոդական առաջընթացի ապահովում, գիտական և գործնական խնդիրների լուծմանն ուղղված փոխադարձ խորհրդատվությունների տրամադրում, փորձագետների վերապատրաստման և կատարելագործման փոխանակային ծրագրերի իրագործում, ձեռագրի վերլուծության միջոցով անձի հոգեբանական և անձնային առանձնահատկությունների կամ հուզական վիճակի գնահատման չափանիշների մշակում և նշված բնագավառների փորձագիտական հնարավորությունների կատարելագործման այլ արդիական ուղղություններով համատեղ աշխատանքների իրականացում: 

Երկկողմ համագործակցության շրջանակներում նույն օրը Շվեյցարիայի ձեռագրաբանական գիտությունների ինստիտուտի (IHS) տնօրեն Մարի Աննա Նաուերը և ինստիտուտի հետազոտական ծրագրերի ղեկավար Յուրի Չեռնովը տեսակապի միջոցով համատեղ սեմինար անցկացրեցին Փորձաքննությունների ազգային բյուրոյի համապատասխան ստորաբաժանումների փորձագետների հետ։

ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի կողմից մշտապես կարևորվում է գիտագործնական միջազգային կապերի զարգացումն ու նոր հնարավությունների ձևավորումը՝ ի նպաստ մեր երկրի դատափորձագիտական բնագավառի գիտական ներուժի և առկա հնարավությունների շարունակական զարգացման և կատարելագործման ապահովմանը։

«Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ–ում մարտի 30–ին տեղի ունեցավ գիտագործնական կլոր սեղան–քննարկում հայ, ռուս և բելառուս փորձագետների մասնակցությամբ։ Քննարկմանը մասնակցում էին ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տնօրենի գիտական գծով տեղակալ Պատվական Ոսկանյանը, Բյուրոյի հողագիտական և կենսաբանական փորձաքննությունների բաժի պետ Աննա Պետրոսյանը, Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի գիտագործնական կենտրոնի նյութերի և արտադրանքի փորձաքննությունների բաժնի ղեկավար Աննա Խոխը և Ռուսաստանի ներքին գործերի նախարարության փորձաքրեագիտական կենտրոնի փորձագետ Յուրի Ժավորնիկովը (տեսակապով)։ Քննարկումը վերաբերում էր դենդրոխրոնոլոգիական հետազոտությունների խնդիրներին, օգտագործվող մեթոդներին, ինչպես նաև նորագույն սարքավորումների կիրառմանն առնչվող հարցերին։ Քննարկվեցին համատեղ գիտական հոդվածների, մեթոդական ձեռնարկների պատրաստմանը և հրապարակմանը վերաբերող հարցեր։ Ներկայացվեց բուսաբանական փորձաքննություններին առնչվող համատեղ բառարանի, ինչպես նաև  բուսաբանական ոլորտին վերաբերող մեթոդական ձեռնարկի խմբագրական աշխատանքների ընթացքը։

Հայ և բելառուս փորձագետները կիսվեցին դենդրոխրոնոլոգիական հետազոտությունների բնագավառում իրականացվող փորձաքննությունների իրենց փորձով։ Անդրադարձ կատարվեց ոլորտում առկա նորմատիվ իրավական ակտերին, տեղեկատու և մեթոդական գրականությանը, փորձաքննությունների անցկացման կարգին, ինչպես նաև դեպքի վայրի զննության ընթացքում կիրառվող մեթոդներին և դենդրոխրոնոլոգիական նմուշների վերցման առանձնահատկություններին։ Պայմանավորվածություն ձեռքբերվեց  շարունակելու նման ձևաչափով քննարկումները և դիտարկել համատեղ աշխատանքների արդյունավետ իրականացման հեռանկարները՝ ի նպաստ մեր երկրներում  դենդրոխրոնոլոգիական հետազոտությունների հնարավորությունների զարգացմանն ու կատարելագործմանը։

Հնգօրյա աշխատանքային այցով «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ–ում էին Բելառուսից ժամանած դատական փորձագետները՝ Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի գիտագործնական կենտրոնի նյութերի և արտադրանքի փորձաքննությունների բաժնի ղեկավար Աննա Խոխը և մշակույթային արժեքների փորձաքննությունների բաժնի փորձագետ Յուլյա Յարոցկայան։

Փորձի փոխանակման նպատակով Հայաստան ժամանած  բելառուս գործընկերներին ընդունեց «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Ա.Հովսեփյանը: Վերջինս հյուրերին ծանոթացրեց Բյուրոյում իրականացվող փորձաքննությունների կատարման դատավարական և կազմակերպչական հիմունքներին՝ մասնավորապես նյութերի և արժեքների, մշակութային արժեքների փորձաքննությունների կազմակերպման առանձնահատկություններին, առկա գիտամեթոդական և սարքավորումային ապահովվածությանը և դատափորձագիտական ոլորտին առնչվող նորմատիվ իրավական կարգավորումներին։ Վերահաստատվեց՝ ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի և Բելառուսի Հանրապետության դատափորձագիտական պետական կոմիտեի գիտագործնական կենտրոնի միջև կնքված համագործակցության պայմանագրի արդյունավետ իրականացման ապահովման գործում Բյուրոյի պատրաստակամությունը։  

Այցի շրջանակներում Բելառուսի գործընկերներն ըստ իրենց մասնագիտական ուղղվածությունների՝ ակտիվ շփումներ ունեցան և մասնագիտական պրակտիկա անցան Բյուրոյի համանուն փորձագիտական ստորաբաժանումներում։

Բյուրոյի համապատասխան փորձագետները ներկայացրեցին իրենց բնագավառներում առկա փորձագիտական հնարավորություններն ու խնդիրները, հետազոտությունների ընթացքում կիրառվող մեթոդները, շարունակաբար կատարելագործվող ուղղությունները, գործնականում ի հայտ եկող խնդիրներն ու դրանց արդյունավետ լուծման հնարավորությունները։ Բելառուս գործընկերներն էլ կիսվեցին իրենց կողմից կիրառվող մեթոդաբանությամբ՝ ներկայացնելով Բելառուսի դատափորձագիտական պետական կոմիտեի՝ ոլորտում ունեցած փորձն ու ձեռքբերումները։

Բյուրոյում գտնվելու ընթացքում համանման մասնագիտական ուղղվածության փորձագետների մասնակցությամբ տեղի ունեցան արդյունավետ քննարկումներ, իրականացվեցին համատեղ հետազոտական աշխատանքներ։ Այցի շրջանակում կազմակերպվեցին նաև գիտագործնական սեմինար–քննարկումներ մշակութային արժեքների փորձաքննությունների և դենդրոխրոնոլոգիական հետազոտությունների վերաբերյալ։

Բյուրոյի նախաձեռնությամբ՝ մշակութաբանական փորձաքննությունների բնագավառին համահունչ մասնագիտական խնդիրների լուծմանն ուղղված գործնական բաղադրիչի առավել արդյունավետ դիտակման համատեքստում, Բելառուսի Հանրապետության փորձագետներն այցելեցին Հայաստանի ազգային պատկերասրահ, Սերգեյ Փարաջանովի թանգարան, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, «Զվարթնոց» պատմամշակութային արգելոց-թանգարան և այլ մշակութային հասատատություներ։ 

Սույն թվականի փետրվարի 7-ին ԱՊՀ գործադիր կոմիտեում (ք.Մինսկ) տեսակոնֆերանսով և առկա ձևաչափով տեղի ունեցավ Անկախ պետությունների համագործակցության մասնակից պետությունների դատափորձագիտական գործունեության ոլորտում համակարգող խորհրդի ձևավորման մասին համաձայնագրի նախագծի համաձայնեցման նպատակով փորձագիտական խորհրդի հերթական նիստը:

Հայաստանի Հանրապետության կողմից ԱՊՀ անդամ պետությունների գործադիր մարմնին ներկայացված առաջարկության համաձայն նիստին որպես Հայաստանի Հանրապետության ներկայացուցիչ՝ դատական փորձաքննության մարմնի ղեկավար, տեսակապի միջոցով մասնակցեցին նաև ՀՀ ԳԱԱ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի ներկայացուցիչները՝ տնօրեն Արգամ Հովսեփյանի գլխավորությամբ:

Օրակարգում ներառված և տեսակոնֆերանսի ընթացքում բարձրացված բոլոր հարցերի վերաբերյալ ծավալվեցին քննարկումների և կազմակերպված քվեարկության արդյունքում ըստ էության ընդունվեցին Բյուրոյի կողմից նախապես ներկայացված գրավոր դիրքորոշմամբ նշված դրույթները:

Ինչպես արդեն նշվել էր, տվյալ խորհրդի ձևավորումը կարևոր ևս մեկ հարթակ կհանդիսանա ԱՊՀ անդամ երկրների դատական փորձաքննության մարմինների համագործակցության մակարդակի բարձրացման, երկարաժամկետ, համակարգված և բազմակողմ փոխգործակցության ապահովման, միասնական մեթոդաբանության ձևավորման, համագործակության առաջնահերթ ուղղությունների որոշման, դատափորձագիտական ոլորտում տեղեկատվական-վերլուծական և գիտամեթոդական աշխատանքների իրականացման, ԱՊՀ անդամ երկրների դատական փորձաքննության մարմինների գործնական փոխգործակցության և տեխնիկական աջակցության ծրագրերի համակարգման, դատափորձագիտական գործունեության ոլորտին առնչվող ազգային օրենսդրությունների միմյանց համապատասխանեցման և ներդաշնակեցման հարցերում աջակցության, ինչպես նաև ոլորտի կայուն զարգացման ապահովման շրջանակներում ի հայտ եկող այլ խնդիրների համակարգված լուծման արդյունավետ ուղիների մշակման համար: